Với lượng vàng nắm giữ khổng lồ, mỗi động thái mua bán của SPDR Gold Trust đều ảnh hưởng mạnh tới thị trường.
Với lượng vàng nắm giữ khổng lồ, mỗi động thái mua bán của SPDR Gold Trust đều ảnh hưởng mạnh tới thị trường. SPDR Gold Trust là một trong số những quỹ tín thác (ETF) SPDR điều hành bởi State Street Global Advisors – một bộ phận của State Street Corporation, tập đoàn quản lý tài sản lớn thứ hai thế giới. SPDR trước đây có tên là StreetTracks Gold Trust và đến ngày 20/5/2008, quỹ này đã được đổi tên thành SPDR Gold Trust. Tính đến tháng 6/2012, SPDR Gold Trust là quỹ tín thác lớn thứ sáu tại Mỹ và là quỹ tín thác vàng lớn nhất thế giới. Thay vì giao dịch mua bán vàng vật chất, nhà đầu tư mua bán cổ phiếu của SPDR Gold Trust.
SPDR Gold Share là cổ phiếu do SPDR Gold Trust phát hành, được bảo trợ bởi Hội Đồng Vàng Thế Giới. Cổ phiếu này đã được niêm yết trên Sàn chứng khoán New York vào ngày 18/11/2004 với mã là GLD và được giao dịch trên NYSE Arca từ ngày 13/12/2007. Cho đến nay SPDR Gold Share được giao dịch tại 4 sàn bao gồm: Sàn giao dịch chứng khoán New York Arca (NYSE Arca), Sàn giao dịch chứng khoán Singapore, Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo và Sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong. Mỗi cổ phiếu GLD ban đầu có giá trị tương đương với 1/10 ounce vàng. Khi giá cổ phiếu có khác biệt với giá vàng hiện thời, quỹ sẽ trao đổi cổ phiếu lấy vàng. Thường mỗi lần mua bán, quỹ sẽ trao đổi ít nhất 1 basket tương đương 100.000 cổ phiếu, mỗi basket khi đó được trao đổi với 10.000 ounce vàng. Với cơ chế này, giá cổ phiếu của SPDR luôn được đảm bảo tương đồng với giá vàng. Số lượng vàng mua vào và bán ra mỗi phiên đều được SPDR Gold Trust công khai. Tuy nhiên, mỗi ngày quỹ đều phải chi trả những khoản chi phí hoạt động nhất định (lệ phí trả cho nhà tài trợ, lệ phí trả cho người ủy thác, lệ phí trả cho các giám sát, lệ phí trả cho các đại lý tiếp thị, các chi phí điều hành quỹ...).
Các chi phí hoạt động của quy tín thác được tích luỹ hàng ngày và được phản ánh trong giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ. Tiền thu từ bán vàng sẽ trích ra để chi trả những chi phí này. Kết quả là lượng vàng tương ứng với mỗi cổ phiếu sẽ giảm dần theo thời gian, từ mức khởi điểm 1 cổ phiếu bằng 1/10 ounce vàng. Tính đến phiên ngày 11/1/2013, giá mỗi cổ phiếu GLD là 161,06 USD, và giá mỗi ounce vàng trên sàn Comex đứng ở 1.660,6 USD/oz. Như vậy, mỗi cổ phiếu GLD hiện tương đương với 0,097 ounce vàng. Giai đoạn năm 2007 đến nay, mỗi ngày, trung bình có khoảng từ 5 đến 20 triệu cổ phiếu GLD được giao dịch, có những thời điểm lượng giao dịch tăng đột biến cũng là lúc giá vàng có nhiều biến động. Ngày 25/4/2008, khi SPDR Gold Trust bán ra 20,5 tấn vàng, giá vàng trên thế giới đã bị đẩy xuống mức thấp nhất trong vòng một tháng, dao động ở mức 884 – 890 USD/oz. Quỹ đầu tư Paulson & Co của tỷ phú John Paulson hiện là cổ đông lớn nhất của SPDR Gold Trust với tài sản lên tới 3,62 tỷ USD vào cuối năm 2012. Quỹ đầu tư Soros Fund Management LLC của tỷ phú George Soros cũng tăng lượng nắm giữ cổ phiếu SPDR Gold Trus thêm 49% trong quý III/2012 lên 1,32 triệu cổ phiếu.Mỗi động thái mua vào và bán ra của các cổ đông này đều có ảnh hưởng mạnh lên thị trường vàng thế giới. Nhiều ý kiến còn cho rằng, giá vàng biến động mạnh trong quý III/2011 chủ yếu do bàn tay chèo lái của các “phù thủy” tỷ phú, hơn là những tác động của cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu và Mỹ. Để bù đắp phần thua lỗ trong chứng khoán, tỷ phú Paulson đã phải thanh lý vàng hồi quý III/2011. Báo cáo của Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ (SEC) về tình hình hoạt động của các quỹ cho thấy, quỹ Paulson & Co. đã giảm cổ phần trong SPDR Gold Trust lần đầu tiên trong hơn 2 năm. Tới hết quý III/2011, quỹ này chỉ nắm giữ 20,3 triệu cổ phiếu SPDR, so với 31,5 triệu ở thời điểm cuối quý II. Động thái này khiến giá vàng thời điểm đó sụt giảm 12 USD/oz.
Vàng vật chất nắm giữ bởi SPDR Gold Trust nằm dưới hầm chứa vàng tại London của Ngân hàng HSBC – nhà giám sát của quỹ, hoặc dưới hầm những ngân hàng chi nhánh của HSBC dưới dạng các thỏi vàng 400 oz. Lượng vàng nắm giữ bởi SPDR Gold Trust ngày càng tăng. Nếu 8 tấn là số vàng mà quỹ nắm giữ vào ngày đầu giao dịch hôm 18/11/2004 thì tính đến ngày 10/1/2013, quỹ này nắm giữ 1.337,73 tấn vàng, tương đương hơn 43 triệu ounce vàng, trị giá 72,02 tỷ USD. Lượng nắm giữ của quỹ lên kỷ lục 1.353,34 tấn vào ngày 7/12/2012. Hiện nay, các quỹ tín thác vàng đang nắm giữ khoảng 2.630 tấn vàng, tương đương với sản lượng vàng khai thác của thế giới trong vòng 1 năm. Với lượng nắm giữ lớn như vậy, các quỹ ETF vàng nói chung và SPDR Gold Trust nói riêng có tầm ảnh hưởng quan trọng đến thị trường vàng thế giới. Trong những trường hợp nhạy cảm, khi đồng USD và thị trường dầu mỏ có những biến động khó lường thì những động thái mua bán của các quỹ ETF rất được chú ý.
